بررسی عوامل خطر مؤثر در ایجاد بیماری عروق محیطی در بیماران تحت همودیالیز

بررسی عوامل خطر مؤثر در ایجاد بیماری عروق محیطی در بیماران تحت همودیالیز   کمال خادم وطن[1]، علیرضا رحمانی[2]٭، سیما قاسمی[3]، حسین آهنگری[4]، مریم مهرپویا[5]  تاریخ دریافت 14/04/1393 تاریخ پذیرش 12/06/1393  چکیده  پیش زمینه و هدف: شایع ترین سبب شناسی بیماری عروق محیطی تصلب شرایین می باشد با افزایش سن جمعیت میزان بروز بیماری عروق محیطی نیز افزایش می یابد. بیماری عروق محیطی بخش مهمی از عوارض بیماری مزمن کلیه را تشکیل می دهد که منجر به آمپوتاسیون و جراحی های مشابه می شود و همچنین معلولیت هایی را برای فرد بیمار به همراه دارد. علیرغم وجود عوامل خطرساز عروقی مانند فشارخون، دیابت، سن، سیگار و هیپر لیپیدمی در بیماران دارای نارسایی مزمن کلیه حتی بعد از حذف این عوامل نیز یک رابطه مستقل قطعی بین بیماری عروق محیطی و نارسایی مزمن کلیه وجود دارد. اندازه گیری (ankle brachial index) abi یک روش ساده و غیرتهاجمی است که می توان در مراکز سرپایی از آن برای تشخیص بیماری عروق محیطی استفاده نمود. در صورت تشخیص نارسایی کلیه، با اندازه گیری abi می توان موارد تحت بالینی را به طور مؤثر تشخیص داد که این گروه بیشترین نفع را از مداخلات درمانی و آموزشی در مورد بیماری عروق محیطی را می برند.  مواد و روش ها: تمامی بیماران مراجعه کننده به مرکز دیالیز بیمارستان طالقانی شهرستان ارومیه به عنوان جمعیت موردمطالعه و به همین تعداد بیماران نیز به عنوان گروه کنترل از بخش قلب و داخلی بیمارستان طالقانی شهرستان ارومیه انتخاب و پرسشنامه تکمیل گردید. برای این منظور اندکس abi را در هر بیمار تعیین و در پرسشنامه های مربوطه درج شد. برای اندازه گیری فشارخون از فشارسنج جیوه ای ریشتر ساخت آلمان استفاده گردید. پرسشنامه های تکمیل شده جمع آوری و سپس فراوانی و فراوانی نسبی شاخص های داده شده به صورت جدول و نمودار ارائه گردید. اطلاعات حاصل پس از پردازش با نرم افزار آماری spss نسخه 18 مورد آنالیز قرار گرفت.  یافته ها: کل جمعیت موردمطالعه 386 نفر بودند که 193 نفر بیمار دیالیزی و 193 نفر گروه کنترل بودند. میانگین سنی 17/17±27/55 که حداقل 3 و حداکثر 88 سال داشتند. 54درصد از بیماران مذکر و 46درصد مؤنث بودند،2/19درصد سابقه دیابت و 5/35درصد مبتلا به فشارخون بالا و 2/6درصد هیپرکلسترولمی و 8/23درصد هیپرتری گلیسیریدمی داشتند، 3درصد سابقه cva و 7/26درصد مبتلا به بیماری عروق کرونر قلب و 1/23درصد سیگاری بودند. نتایج حاصله نشان داد که 15درصد جمعیت مبتلا به بیماری عروق محیطی بودند.  بحث و نتیجه گیری: با توجه به نتایج حاصل از این مطالعه پیشنهاد می گردد ارزیابی abi به عنوان یک شاخص مهم در معاینات روتین بیماران دیالیزی مدنظر پزشکان باشد. همچنین پیشنهاد می شود نسبت به کنترل فشارخون و پروفیل های چربی بیماران دیالیزی در ویزیت های ماهیانه اهمیت خاصی داده شود و در صورت اختلال در هرکدام از شاخص های فوق اقدام درمانی مناسب اتخاذ گردد تا از عوارض ناشی از بیماری عروق محیطی در این بیماران جلوگیری شود.  کلیدواژه ها: نارسایی مزمن کلیه، بیماری عروق محیطی، بیماران دیالیزی   مجله دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه، دوره دوازدهم، شماره هفتم، پی درپی 60، مهر 1393، ص 590-585  آدرس مکاتبه: دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی ارومیه، ارومیه ایران، تلفن: 32754961-044     email: [email protected]   1 متخصص قلب و عروق، دانشیار دانشگاه علوم پزشکی ارومیه، ارومیه، ایران   [2]کارشناسی ارشد پرستاری، مربی دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی ارومیه، ارومیه، ایران (نویسنده مسئول)  [3] کارشناس پرستاری، دانشگاه علوم پزشکی ارومیه، ارومیه، ایران  [4] پزشک عمومی، دانشگاه علوم پزشکی ارومیه، ارومیه، ایران  [5] متخصص قلب و عروق، استادیار بیمارستان امام خمینی (ره) دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران